درابتدا باید تعریفی از فرد سالم و متعادل را بیان کنیم:
فرد متعادل و طبیعی کسی است که در چارچوب اخلاق و وجدان و با توجه به معیارهای اجتماعی و شرایط محیطی، انگیزه های خود را ارضاء کند.
تعریف بهداشت روان:
بهداشت روان یعنی سازش با فشارهای روانی مکرر زندگی روزانه و سازگاری عبارتست از ایجاد تعادل هماهنگی رفتار فرد با محیط به گونه ای که ضمن حفظ تعادل روانی یا در ارتباط با تغییرات و دگرگونیهای محیط خویش نیز به تطابقی مو ثر و سازنده دست یابد.
تعریف سازمان جهانی بهداشت از بهداشت روان:
سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روانی را وجود وضع مطلوب و خوب جسمی، روحی و اجتماعی میداند.
اهداف بهداشت روان:
هدف اصلی بهداشت روان پیشگیری از وقوع ناراحتی ها و حفظ سلامت روانی به منظور ایجاد یک محیط فردی و اجتماعی سالم و مناسب و همچنین درمان اختلالات جزئی رفتار که از وقوع بیماری های روانی شدید جلوگیری میکند، می باشد تا عواملی چون جداشدن کودک از والدین،مهاجرت،ازدواج،بارداری و بچه دار شدن، جدا شدن از خانواده،پذیرش مسولیت های جدید ،شغل تازه،سربازی،مرگ والدین و...نتوانند ضربه ای به روان و احساس فرد وارد کنند.
معیار های بهداشت روان:
بر اساس تعریف های متعددی که از بهداشت روان شده است در مورد معیارهای آن نیز نظرات و عقاید بسیاری وجود دارد که ما به معیارهایی که توسط جاهودا روانشناس معروف ارائه شده است می پردازیم:
١) نگرش مثبت به خود:
این مفهوم داشتن نظر واقعی در مورد خود میباشد. به این صورت که هرکسی نسبت به خود و توانایی هایش برداشتی دارد و هر چه این برداشت به واقعیت نزدیکتر باشدو فرد تصور درستی از خود و توانایی هایش داشته باشد از سلامت روانی بیشتری برخوردار است.
٢) رشد و تکامل و خودشکوفایی:
انسان همواره در صدد اینست که توانایی های خود را بشناسد و از آن ها در جهت رشد تکامل خود استفاده کند. رشد و تکامل انسان همان رسیدن به شکوفایی است و اگر انسان سطوح پایین تر نیازهای خود را پشت سر گذارد می تواند به شکوفایی برسد ودر این صورت از سلامت روانی برخوردار باشد.
٣) یکپارچگی و تمامیت:
یکپارچگی نشان دهنده ی یک حالت تعادل بین رفتار و افکار یک فرد می باشد به این معنا که یک هماهنگی بین خلق و عاطفه ی فرد وجود دارد. داشتن یکپارچگی باعث حفظ و نگهداری ثبات و تعادل در تمام فرایند های زندگی میشود و شخص که دارای یکپارچگی است موقعیت هاب تنش زای زندگی را با کمترین اضطراب پشت سر می گذارد.
۴) استقلال:
فردی که از نظر روانی دارای سلامت می باشد قادر است به تنهایی در امور زندگی خود تصمیم گیری کند. چنین شخصی مسولیت کارها و رفتارهای خود را قبول می کند.
5. درک واقعیت:
یک فرد سالم نسبت به خود و محیط اطرافش دیدگاه و برداشت واقعی دارد و اهداف خود را متناسب با امکانات و توانایی های خود انتخاب می کند به همین دلیل انتظار و توقع وی از خود و محیطش منطقی خواهد بود.
6. تسلط بر محیط خود:
منظور از تسلط بر محیط اینست که هنگامی که فرد با موقعیت های مختلف زندگی روبرو می شود قادر است تصمیم گیری صحیح کند و خود را باشرایط وفق دهد یا شرایط را تغییر دهد. چنین شخصی همواره محیط را مطابق با سلیقه و خواسته های خود خاهد ساخت ودر نتیجه از زندگی رضایت خواهد داشت.
اصول بهداشت روانی
مشکل است بگوییم یک شخص از لحاظ روانی سالم و طبیعی است ، زیرا میزان آن بر حسب تمدن ، جامعه ، زمان،مکان،فرهنگ و انتظارات هر جامعه تفاوت دارد . اما برای پی بردن به سلامت روان انسان می توان اصولی را به شرح زیر مد نظر قرار داد :
1. احترام به خود ودیگران
2. شناخت محدودیت ها وتوانایی های خود ودیگران
3. رفتار فرد معلول علل وشرایط خاصی است:
هر رفتاری که از انسان سر میزند بنا به عللی میباشد.به همین علت برای پیشبرد بهداشت روان باید علل رفتارها و عوامل تشدید کننده و بازدارنده ی آنها را شناسایی کرد.
4. رفتار هر فرد ناشی از تمامیت وجود شخصیت اوست
5. شناسایی نیاز های فرد :
هر فردی باید قادر به شناختن نیاز های خود باشد و برای رفع آنها بکوشد اگر شخصی یکی از نیازهای اولیه ی خود را به خوبی نشناسد نمی تواند به نیازهای خود در سطوح بالاتر پاسخ دهد .
منبع : سایت میگنا
مطالبی راجع به بهداشت روام